Atık maddeleri veya gereksiz ürünleri yeni
malzemelere, daha iyi ve kalitede ürünlere, hatta çevresel katkı değerlerine
dönüştürme sürecidir.
Bu kavram, ilk olarak 1994 yılında mühendis
Reiner Pilz tarafından İngiltere’de yayınlanan Salvo dergisindeki bir söyleşide
kullanıldı. Pilz burada atık malzemelerin kullanımına ilişkin getirdiği eleştiride
“Geri dönüşüm (recycling) diyorlar, ben buna dibe dönüşüm (down-cycling) diyorum.
Taşları kırıyorlar, her şeyi parçalıyorlar. Gereksinim duyduğumuz ise yeniye
dönüşüm (upcycling), eski ürünlerin daha fazla değer kazanabilmesi, daha az
değil” diyor.
Doğal kaynakların tükenmesi ve toplumsal
değişim sonucu ‘yeniye dönüşüm’ değer kazandı. Üretim harcamalarından artırım
ve yeni pazarlama olanakları bu tavrın önemini yükseltti.
Yeniye dönüşüm, tüketim toplumlarında daha az
önemsenirken, yoksul toplumlarda ortalamanın üzerinde gerçekleşmekte. Gelişmekte
olan birçok ülkede, örneğin atık lastik ve plastikten yeni ürünler çıkaran
örgü teknikleri çokça kullanılmakta.
Tüketim toplumları da artık ‘yeniye dönüşüm’e verdiği
önemle yepyeni ürünler üretmekte. Bu konuda sayısız örnek var. İşte bisikletle
ilgili olanların bazıları:
Avcılık
kupaları: İşlevsel tahnit* raflarına dönüşen klasik bisiklet parçaları.
Viyanalı tasarımcı Andreas Scheiger bir yığın bisiklet sele ve gidonu kullanarak bu eğlenceli, sahte tahnit dizisini yarattı. Bu parçalar, eğlenceli sanat nesneleri olabilir, hatta çanta, mont ve diğer bisikletleri asmak için işlevsel askı olarak iş görebilirler. Bunlardan bazıları sanatçının internet sitesi üzerinden satışa sunulmakta (140-195 avro). Nasıl yapıldığını izleyebilir, bu işe kendiniz bile girişebilirsiniz.
*Tahnit: Bozulmaması için ölüyü ilaçlama.
Tahnitçilik: Hayvan postunu doldurma sanatı.
Haber için Selçuk'a teşekkürler.