20 Şubat 2020

Paylaşımlı e-Scooter Girişimleri

Elektrikli Devinim ve İkiteker Üzerindeki Gelecek başlıklı yazıyı tam 3 yıl önce yayımlamıştık. Yeni kavram ve tasarımlar sonucu ortaya çıkan pedal destekli, yani e-Bisi’lerden sonra bir süredir İstanbul içinde “Martı” olarak adlandırılmış elektrikli scooter görmekteyiz. Yollarda, kaldırımlarda, genci yaşlısı ayırt etmeksizin kullanmakta. Ankara’daki bir arkadaşım orada da başladığını belirtince ilginin arttığını görüyorum. Yerli girişim “Martı” dışında Amerikan “Lime” ve Alman “Flash” (yeni adıyla Circ) da devreye gireceği söyleniyor.

Her şeyin, kapı tokmaklarının, lağım kapaklarının bile çalındığı bir ülkede böylesine bir girişimi cesaretli olarak görmek gerek. Nasıl bir düzen kurduklarını merak ettim:

- Akıllı telefonlara bir uygulama indiriliyor.
- Uygulamaya kayıt olunuyor ve kredi kartı bilgileri paylaşılıyor.
- Açılan harita üzerinden yakındaki e-scooter’ın yanına gidiyor.
- Scooter’ın üzerindeki QR kod, açılan kameraya okutuluyor.
- Scooter’ın üzerindeki kilit otomatik olarak açılıyor.
- Sürüş yapıldıktan sonra scooter istenilen bir noktaya bırakılıyor.
- Uygulama üzerinden “Sürüş tamamlandı” butonuna basılıyor.
- Scooter’ın bırakıldığı yerin anlaşılabilmesi için scooter’ın fotoğrafı çekiliyor.
- Ve sürüş tamamlanıyor.
- Binilen dakikaya göre ücret kredi kartından otomatik olarak çekiliyor.

Peki operasyon nasıl işliyor?

- Şehirlerin farklı yerlerinde operasyonel noktalar açılıyor.
- Her sabah elektrikli scooter’lar, belirlenen noktalara bırakılıyor. Örneğin; metro ve vapur gibi merkezi ulaşım noktalarına...
- Her scooter’ın üzerinde bulunan kutu içinde yüksek güvenlikli mobil iletişim ve GPS birimleri bulunuyor.
- Bunların aracılığıyla scooter’lar anlık olarak izleniyor.
- Çalınma riskine karşı scooter’ların kilitlenme özelliği bulunuyor. Çalındığında ise konumu anlık olarak izlenebiliyor.
- Şarjı biten scooter’lar, ekipler tarafından toplanarak operasyon merkezine getiriliyor ve şarj ediliyor.

Açılış 1,99 lira, sonra dakikası 59 kuruşmuş. 10 dakika için 7,90 lira. Ne kadar yol alırsın bu sürede bilemiyorum? Ama dünya genelinde tüm araba yolculuklarının %40 kadarı 5 km altı uzaklıklara yapıldığını düşünürsek, hem çevreyi korur hem de eğlenerek gideceğin yere varırsın. Peki ne kadar hızlı bu “Martı”? 18 km/sa ile sınırlıymış. Dedikleri gibiyse bayağı bir hız! 

Son olarak “Martı”dan yeni bir girişim gördük Tuzla’da; oturabildiğin bir e-scooter. Sepeti de var, yani alış verişe gidebilir, yükünü de taşıyabilirsin. 

Elektrikli ulaşım araçları hızla çoğalmakta. Yeni nesil bisikletleri, yani pedal destekli e-bisikletleri (pedelec) her geçen gün yollarda daha fazla görüyoruz. Buna çok seviniyorum J