Farklı ölçüler ne anlama geliyor?
Günümüzde
bisiklet lastikleri Avrupa Lastik ve Jant Norm’ları ETRTO’ya göre (European Tire and Rim Technical Organization)
ölçülendiriliyor. Bununla birlikte eski İngiliz ve Fransız tanımlamaları da
kullanılmakta.
ETRTO
ölçülendirmesi, ör. 37-622, genişlik
37 mm ve lastik iç çapını 622 mm olarak nitelendirmekte. Bu belirteç kesin ve
net olarak jant boyutunu sınıflandırmakta.
İnç
tanımlaması (ör. 28 x 1.40) yaklaşık dış çapı (28 inç) ve lastik genişliğini
(1.40 inç) anlatmakta. İnç tanımlamanın bu şekli 28 x 1 5/8 x 1 3/8 (yaklaşık dış çap x lastik yüksekliği x lastik
genişliği) de bulunmakta.
İnç ölçüler
kesin ve net değil. Örneğin 559 mm (Mtb), 571 mm (Triatlon) ve 590 mm (Hollanda
tur bisikletleri) çapların hepsi 26 inç ile, 622 ve 635 mm çap lastikler de 28
inç olarak nitelendirilmekte. Tuhaf şekilde iç çapı 630 mm olan lastikler de 27
inç olarak isimlendirilmekte.
Bu
nitelendirilmelerin geçmişi - ve mantığı – ıstampa fren dönemine ait. O
zamanlar lastiğin doğru dış çapı fren ayrıntıları tarafından belirleniyordu.
Lastik genişliğine göre iç çapın farklı standartları bulunmaktaydı.
Anglosakson
dilin konuşulduğu bölgeler ve Mtb sporunda inç nitelendirmesi halen oldukça
yaygın.
Birkaç yıl
önce 29 inç olarak sunulan Mtb lastik ölçüsü, Avrupa’da 28 inç olarak bilinen
lastikler, yani 622 mm olanlar. En son da 27,5 inçler girdi pazara. Bu ölçü, çok
büyük olan 29″ için yeri olmayan, ama büyük çapın kazanımlarından yararlanmak
isteyenlerce dağ bisikletlerinde sevilerek kullanılmakta. Çok küçük kadrolarda
ve geniş aralıklı amortisörlerde büyük teker sorun olabilmekte. 27,5″ lastiklerin 584 mm iç çapı, Fransızların eski boyut ölçüleri 650B ile
eşleşmekte.
Kaç lastik ölçüsü bulunmakta?
Neredeyse
tüm lastik ölçülerinin ETRTO karşılıklarını bu tabloda görebilirsiniz.
28″ ve 29″ lastikler aynı iç çapa sahipler, 622 mm ve aynı janta takılabilmekte.
28″ ve 29″ arasındaki fark ne?
1 inç diyebiliriz
ama aslında fark yok.
Her iki lastik
de 622 mm iç çapa sahip ve böylecene aynı janta takılabilmekte.
Avrupa’da
28 inç geleneksel tur bisikletlerinin ölçüsü. Pek çok ülkede de en sık
rastlanan. Ama Avrupa dışında ise 622 mm jant ölçüsü ender kullanılmakta.
Turcular dünyanın her hangi bir yerinde 28″ yedek lastik aradıklarında
avuçlarını yalarlar.
29 inç
yakın bir zamanda Mtb’ler için yeni tekerler olarak Amerika’da sunuldu.
Nitelendirme Mtb lastiklerinin daha hacimli olmasından dolayı yaklaşık dış
çaplarının 29″ karşılığına gelmesiyle oldu.
Aslında her
iki veri de kesin değil. 23 mm genişlikli ince bir 28″ lastik, yol
bisikletlerinde alışık olduğumuz cinsten, gerçekte 26″den az büyük bir dış çapı
bulunmakta. 40 mm genişlikte bir lastiğin yaklaşık dış çapı da 28″ gelmekte.
Çok geniş lastiklerde, 60 mm ve daha genişlerinde gerçekten dış çap neredeyse
30″.
27,5″ ve 29″ tekerler ne kadar anlamlı?
Bu iki
teker pazara gayet iyi yerleşti, haklı nedenlerle. Özellikle de büyük
tekerlerin üstünlüklerinden dolayı. Elbette 29″ tekerler daha ağır, daha az manevra
yetenekli, aynı zamanda daha az sert, ama buna karşılık arazideki engelleri çok
daha kolay geçebilmekte, daha hızlı yuvarlanmaktalar. Bastığı yüzey daha fazla,
bu nedenle de yol tutuşu daha güçlü.
Ancak her
bisiklette 29″ lastik için yeterli aralık yok, ör. çok küçük kadrolarda,
özellikle de geniş aralıklı amortisörlerde. Burada 27,5″ yeni tekerler devreye
girmekte.
