16 Ekim 2016

Bisiklet Lastik Ölçüleri

Farklı ölçüler ne anlama geliyor?

Günümüzde bisiklet lastikleri Avrupa Lastik ve Jant Norm’ları ETRTO’ya göre (European Tire and Rim Technical Organization) ölçülendiriliyor. Bununla birlikte eski İngiliz ve Fransız tanımlamaları da kullanılmakta.

ETRTO ölçülendirmesi, ör. 37-622, genişlik 37 mm ve lastik iç çapını 622 mm olarak nitelendirmekte. Bu belirteç kesin ve net olarak jant boyutunu sınıflandırmakta.

İnç tanımlaması (ör. 28 x 1.40) yaklaşık dış çapı (28 inç) ve lastik genişliğini (1.40 inç) anlatmakta. İnç tanımlamanın bu şekli 28 x 1 5/8 x 1 3/8 (yaklaşık dış çap x lastik yüksekliği x lastik genişliği) de bulunmakta.

İnç ölçüler kesin ve net değil. Örneğin 559 mm (Mtb), 571 mm (Triatlon) ve 590 mm (Hollanda tur bisikletleri) çapların hepsi 26 inç ile, 622 ve 635 mm çap lastikler de 28 inç olarak nitelendirilmekte. Tuhaf şekilde iç çapı 630 mm olan lastikler de 27 inç olarak isimlendirilmekte.

Bu nitelendirilmelerin geçmişi - ve mantığı – ıstampa fren dönemine ait. O zamanlar lastiğin doğru dış çapı fren ayrıntıları tarafından belirleniyordu. Lastik genişliğine göre iç çapın farklı standartları bulunmaktaydı.

Anglosakson dilin konuşulduğu bölgeler ve Mtb sporunda inç nitelendirmesi halen oldukça yaygın.

Birkaç yıl önce 29 inç olarak sunulan Mtb lastik ölçüsü, Avrupa’da 28 inç olarak bilinen lastikler, yani 622 mm olanlar. En son da 27,5 inçler girdi pazara. Bu ölçü, çok büyük olan 29 için yeri olmayan, ama büyük çapın kazanımlarından yararlanmak isteyenlerce dağ bisikletlerinde sevilerek kullanılmakta. Çok küçük kadrolarda ve geniş aralıklı amortisörlerde büyük teker sorun olabilmekte. 27,5 lastiklerin 584 mm iç çapı, Fransızların eski boyut ölçüleri 650B ile eşleşmekte.

Fransızların ölçüleri, ör. 700 x 35C, yaklaşık 700 mm dış çap ve 35 mm lastik genişliği vermekte. Sondaki harf ise iç çapı işaret etmekte. Buradaki C harfi 622 mm’nin karşılığı. Fransız ölçüleri tüm lastikler için bulunmadığından, örneğin Mtb’lerde kullanılmamakta.



















Kaç lastik ölçüsü bulunmakta?

Neredeyse tüm lastik ölçülerinin ETRTO karşılıklarını bu tabloda görebilirsiniz.































































28 ve 29 lastikler aynı iç çapa sahipler, 622 mm ve aynı janta takılabilmekte.


28 ve 29 arasındaki fark ne?

1 inç diyebiliriz ama aslında fark yok.

Her iki lastik de 622 mm iç çapa sahip ve böylecene aynı janta takılabilmekte.

Avrupa’da 28 inç geleneksel tur bisikletlerinin ölçüsü. Pek çok ülkede de en sık rastlanan. Ama Avrupa dışında ise 622 mm jant ölçüsü ender kullanılmakta. Turcular dünyanın her hangi bir yerinde 28 yedek lastik aradıklarında avuçlarını yalarlar.

29 inç yakın bir zamanda Mtb’ler için yeni tekerler olarak Amerika’da sunuldu. Nitelendirme Mtb lastiklerinin daha hacimli olmasından dolayı yaklaşık dış çaplarının 29 karşılığına gelmesiyle oldu.

Aslında her iki veri de kesin değil. 23 mm genişlikli ince bir 28 lastik, yol bisikletlerinde alışık olduğumuz cinsten, gerçekte 26den az büyük bir dış çapı bulunmakta. 40 mm genişlikte bir lastiğin yaklaşık dış çapı da 28 gelmekte. Çok geniş lastiklerde, 60 mm ve daha genişlerinde gerçekten dış çap neredeyse 30.



















27,5 ve 29 tekerler ne kadar anlamlı?

Bu iki teker pazara gayet iyi yerleşti, haklı nedenlerle. Özellikle de büyük tekerlerin üstünlüklerinden dolayı. Elbette 29 tekerler daha ağır, daha az manevra yetenekli, aynı zamanda daha az sert, ama buna karşılık arazideki engelleri çok daha kolay geçebilmekte, daha hızlı yuvarlanmaktalar. Bastığı yüzey daha fazla, bu nedenle de yol tutuşu daha güçlü.

Ancak her bisiklette 29 lastik için yeterli aralık yok, ör. çok küçük kadrolarda, özellikle de geniş aralıklı amortisörlerde. Burada 27,5 yeni tekerler devreye girmekte.