İstanbul’un yaşam damarları tek tek kesiliyor. Her yıl daha fazla doğal alan betonlaşıyor ve yapılaşan alanlar her geçen gün İstanbul'u ele geçiriyor. Bir damla su, bir avuç toprak, bir tek ağaç ve her bir canlı paha biçilemez bir değer taşırken, Kanal İstanbul ödeyeceğimiz ağır bedellere değer mi?
Kanal projesi hayata geçerse; Uzaklık kısalmıyor, hatta uzuyor – İstanbul, Boğaz’dan daha güvenli olmuyor - Paramız boşa gidiyor - Deprem tehlikesi artıyor - Hafriyat çilesi yaşamı zindana çeviriyor - Adaya hapsoluyoruz...
Peki Kanal İstanbul’un doğaya etkisi yok mu? Su kaynakları daha da kıtlaşacak – Marmara ölü bir denize dönüşecek – Balıkçılığa büyük darbe vuracak – İstanbul’un doğal alanları önemli bir kayba uğrayacak (Botanik değerler, Yaban hayatı, Doğal kıyı kumulları, Denizsel canlı türleri, Orman, tarım ve mera alanları)...
Bütün bunlara karşın “İnadına yapacağız” denilir mi?
Gidelim görelim diye Osman ve Emre ile Sazlıbosna/Sazlıdere Barajı’na pedal bastık. Daha önce Firu’yla bir teftiş turu düzenlemiştik, aynı yolu izleyerek (bkz. Teftiş Turları; Sazlıbosna-2).
Sabah 9’da Bostancı Marmaray istasyonunda buluştuk. İlk gelen trenle Zeytinburnu’na 30 dakika sonra ulaşmak kolay oldu. Aslında Kazlıçeşme’de inmek gerekiyormuş, bir durak fazla gitmişiz. Velespitlere atladığımız gibi Merkezefendi, 1453 Panorama ve hafta içi olduğundan şehir trafiğine çok fazla takılmamak için Topkapı’dan tramvaya binip Mescid-i Selam’a 45 dakika sonra vardık.
Saatler 11’i gösteriyor; hava güzel, ısınmış bile. Garip bir mevsim yaşıyoruz. Sebebi de küresel ısınma deniliyor. Bir gün sıcaklık düşüyor ertesi gün çıkıyor. Bu da başka bir sıkıntı konusu. Güneş gibi herkesin kolay erişim sağlayabileceği bir enerji kaynağı varken fosil yakıtlar; artık insanların dünyayı bu kadar hor kullanmasına son vermeli, sınırlı kaynakların tüketiminden kaçınmalıyız.
Dönelim turumuza; Arnavutköy’e doğru pedal basıyoruz. Bir Osman önde bir Emre, arada ben peş peşe gidiyoruz. Trafik fazlaca, hele de damperliler, ardı arkası kesilmiyor. Bereket artık yakın geçmemeye özen gösteriyorlar.
Arada sert esen karşı rüzgar dışında rahatça Sazlıbosna’ya yaklaşıyoruz. Köye inmeden tepe noktasından görülen Sazlıdere Barajı Su Havzası; kanal yapılırsa ortadan kalkıp bölge 2 milyonluk bir nüfusa ulaşacağı söyleniyor. Bu yerleşime de Yenişehir diyeceklermiş. Mevcut durumu kaldıramayan İstanbul o zaman artık içinden çıkılmaz bir halde olacak... Akıl tutulması bu olsa!
Ramazanın ilk günü. Köy kahvesi kapalı. Önünde köy halkından 4-5 kişi ile selamlaşıp yanımızdakilerle mideyi rahatlatmak için uzaklarındaki banka yerleşiyoruz. Güneş içimizi ısıtıyor. Öğle sıcağı, herhalde 17-18 derece vardır, belki de fazla.
40 dakika kadar Sazlıbosna’da oyalanıp baraj kenarına inmek için saat 1 gibi ayrılıyoruz. Suyun üzerinden geçen köprü sonrası soldan, toprak bir yoldan içeri dalıp devam etmekteyiz. Yol başta geçilir gibi görünse de az sonra ilk çamurlu kısım geliyor. Az iterek, az ha gayret diye diye ilerlemekteyiz. Ama çamur, bataklık bitmiyor, tam tersi artıyor. Kendimize kuru yerler arayarak-bularak devam etme çabasındayız. Ancak üst baş çamurlanmaya, tekerler dolmaya, itmenin binmenin zorlaştığı bölümlere gelip, inatla sürdürüyoruz ilerlemeyi. Tam bir macera. Herhalde evde uzun zamandır oturmanın verdiği sıkıntıyı atmak için hiçbirimiz dönelim fikrinde değil. İleriye daha ileriye gidebilmek için altlardan, üstlerden, kimi zaman bisikleti sırtlayarak (onlar, benimkisi çok ağır) azimle çalışmaktayız. Artık belden aşağısında çamurlanmamış yer kalmadı. Bisikleti anlatmama gerek yok, bata çıka durumları onu tam bir çamur bisikletine çevirdiğini tahmin etmişinizdir.
Ama daha yolun yarısına bile gelemedik. Bir buçuk saattir burada cebelleşiyoruz. Olacak gibi görünmüyor. Tren de saat 16’dan sonra bisiklet almıyor. Kaçırırsak eve kadar pedal basmak, iyicene zorlayacak! Tüm gücümüzü burada harcadık. Dönelim diye tepelere doğru giden bir toprak yola vuruyoruz. Üst tarafların daha kuru olabileceğini umarak. Ama iki gün önce yağmış olan yağmurun etkisi geçmemiş. Kuru yer neredeyse yok gibi. Traktörlerin bile kaydığı bölgede biz velespitlerle dans ediyoruz, bir sağa bir sola... Uzatmayayım, sıkı bir gayret ile, arada tekerlerdeki, ayakkabı altlarındaki (kilitli pedala bile takamıyoruz) çamurları kazıyarak başladığımız noktaya dönmüş olduk, koca bir yay çizerek. Saatler de bu arada 3’e gelmiş.
Asfaltta olmanın rahatlığı, ancak rampanın dikliği ile (%12 gösterdi tepe noktasında) geldiğimiz Çilingir ayrımından sola, baraja yukarılardan bakan bir yoldan, bulabildiğimiz insanlardan yön sorarak, onaylatarak, arada gene çamurlu-bozuk bölümleri aşarak Halkalı tren istasyonuna doğru dönüyoruz. Ama çamurda verilen mücadele yormuş. Kaidem sızlıyor, bacaklarım gevşedi. Uzundur binmemenin de hamlığı var. Ancak artık asfalttayız. En azından velespitler kayıyor. Gerçi benim arka çamurlukta çok az pay olduğundan kalan çamurun sürtünme sesi geliyor. Onu da ilk gördüğümüz benzincide bulduğum bir tornavida ile kazıyorum. Osman ve Emre ise basınçlı suyla bisikletlerini pırıl pırıl yapıyorlar.
Hafta içi trafiği her yerde. Gürültü, egzoz kokusu, deli sürücüler, yol tadilatları arasından istasyona varmamız 16.50. Tabii güvenlik durun diyor: “Bisiklet saatini kaçırdınız!” Anlat derdini şimdi Marko Paşa’ya (*). Neyse gelen güvenlik amiri anlayışlı çıkıyor ve biniş izni veriyor. Bir ohhh çekiyorum. Yırttık... En ön vagonda yerimizi alıp; sohbet ederek, yolda yavaş yavaş dolan trenin Bakırköy’de fullemesi, Sirkeci’de taşacak hale gelmesi, Korona morana ile Bostancı’ya vasıl olduk. Emre daha Tuzla’ya kadar devam edecek. Osman’la iniyor ve evlerin yolunu tutuyoruz.
79 km gösteriyordu bisikletin sayacı. Ama yorulmuşum. Ayaklarım gülle gibi, kaidem sızlıyor. Ne var ki bisiklete binme keyfinin tadı her şeyi unutturuyor.
Günü sonlandırmadan önce Norveçli bir grubu tanıtmak istiyorum; Helge Lien Trio. Ülkemizde de konser veren bu üçlüyü Akbank Sanat sayfasındaki yorumdan tanıyalım: Bir caz piyanisti olarak kendini farklılaştırmayı başarırken değişik müzik türleri arasındaki sınırları genişletmekten hiçbir zaman çekinmeyen Helge Lien, arkadaşları Frode Berg ve Knut Aalefjær ile beraber kurduğu Helge Lien Trio ile 1999’dan beri bu alışkanlığını sürdürüyor. Bill Evans’ın lirik tarzından esinlenerek zengin repertuarını kusursuz tekniği ile harmanlayan Norveçli sanatçı, piyano, bas ve davul üçlemesinin dışına çıkmaktan da oldukça zevk alıyor. Üçlü, 2008’de yayımladıkları Hello Troll albümüyle Norveç Grammy ödüllerinin sahibi oldu ve uluslararası alanda da oldukça ses getirdi. Caz gelenekleri ve avangard doğaçlama arasında dengede kalabilen Helge Ligen Trio, yenilikçi ses uzamlarıyla yeni bir oluşumun habercisi.
(*) Marko Paşa; 1824-1888 yılları arası yaşamış Rum Osmanlı hekim.
1861’de Sultan Abdülaziz tahta geçmesiyle Marko Paşa hekimbaşı olur. 1871’de Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane Nazırlığı’na atanır. Kırımlı Aziz Bey’le birlikte Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin kurulmasında katkıda bulunur. (Adı 1935’de “Türkiye Kızılay Cemiyeti”, 1947 yılında da “Türkiye Kızılay Derneği” olarak değiştirilmiştir.)
Marko Paşa çok sabırlı bir hekimdi. Hastalarını uzun uzun sabırla dinler, dertlerine tıbbi yönden yardımcı olmakla birlikte, onlara manevi huzur ve rahatlık vermeye de özen gösterirdi. Ayan Meclisi’nde görevli iken halkın şikayetlerini o dinlerdi. Bu kimliği ona “Derdini Marko Paşa’ya anlat” deyiminin yerleşmesine yol açacak denli yaygın bir ün kazandırmıştır.
Kanal İstanbul: Ne Pahasına? Elveda Sazlıbosna...: Dudullu-Bostancı-(tren) Zeytinburnu-Topkapı-(tramvay) Mescid-i Selam-Arnavutköy-Sazlıbosna-Bahçeşehir-Halkalı-(tren) Bostancı-Dudullu
Tur tarihi: 13 Nisan 2021
Alınan yol: 75,99 km
Ortalama hız: 16,8 km/sa
Bisiklete biniş süresi 4 sa 31 dk, dışarıda geçen süre 10 sa. 19 dk
En yüksek sıcaklık 27 ˚C, en düşük 11 ˚C, ortalama 18,1 ˚C
Yükselti kazancı (çıkış) 1237 m, kaybı (iniş) 1239 m
En düşük yükselti 2 m, en yüksek 237 m
Garmin yol bilgileri Kanal İstanbul: Ne Pahasına? Elveda Sazlıbosna...
Relive yol bilgileri Kanal İstanbul: Ne Pahasına? Elveda Sazlıbosna...
Foto katkıları için Osman’a teşekkürler.
25.04.21 - Osman geziye ilşkin keyifli bir video hazırlamış.
Bölgeye yapılmış geziler Teftiş Turları; Sazlıbosna
İlginizi çekebilir bisikletle Bahşayiş, bi:taraf Kemerburgaz, Keşif gezisi: Olimpiyat Stadı
