17 Temmuz 2021, Cumartesi / Gediz - Çavdarhisar, 39 km (7. gün)
ÖE’de kahvaltı 8 demişlerdi. Ama çeyrek kala gittiğimde hazır olduğundan erkenden edip 8.15’de hazır bir vaziyette kapı önündeyim. Yola çıkmadan önce bir fotoğrafımı çekmesi için bakkaldan rica ediyorum. İki kere basıyor ama çekmiyor kamera, sinyal sesi veriyor. Hoppala! Neymiş diye baktığımda hafıza kartının kilitli olduğu uyarısı var ekranda. Nasıl yani? Dün kullandım, böyle bir şey yoktu, nereden çıktı şimdi bu durum? Onu dene bunu dene ama kart açılmıyor. Yandık mı şimdi? Resim çekmeden mi turlayacağım? Ne edeyim, yeni bir kart alayım bari diye merkeze gidiyorum. Ama daha erken, açılmamış dükkanlar. 9’u beklemem lazım.
A101’de adaptörlü bir mini kart buldum, 32 GB’lik, Hi-Level; uyduruk bir marka, 38 liraya. Alıyor, takıyor ve çalışıyor. En azından şimdilik bir çözüm sayılır. Tabii bu arada saatler de ilerledi, 9’u çeyrek geçiyor. Bu kart meselesinden dolayı 1 saat kaybettim.
Bekleme süresinde bir foto dükkanının önüne dayadım velespiti. Bir çay ikramı ve bisikletten, fotoğrafçılıktan falan konuşuyoruz. Nasıl işler dijital çıkalı diyorum. Eskisi gibi değil ama düğün işleri halen sürmekte. Evet, her gün biri evleniyordur herhalde.
09.16, Gediz’den ayrılışım. Dünkü otoyoldan sürüyorum Çavdarhisar’a. Yol uzun değil, 40 km en fazla. Ama 760’den 1200’e çıkacağım. İki tırmanışım olmalı. Ancak asfaltın durumu süper, güvenlik şeridi geniş. Yani rahat bir yol. Benzinciden alınan suyla devam. Eski Gediz solda, bir yamaca kurulu. Emet’e giden bir yol var, 48 km denmiş. Ve uzakta rampa göründü bile. [e] 11. km/09.46/%20 harcandı/33 °C. %6 ile tırmanıyorum, yönüm kuzeydoğu. Tavşanlı’dan beri tam bir yay çizdim, Kütahya’ya doğru gidiyorum. Aşağımda, baktığımda kocaman bir ova görüyorum. Yükseldikçe her şey küçülüyor geride kalıyor. 1062 m oldu rakım. Çıkış çift iniş tek şerit. [e] 15. km/10.08/%40 harcandı/R: 1103 m/34,6 °C. Normal’le çıkıyorum, eğim %7. Tırmanışta traktörden hızlıyım. Biri daha saptı önüme, çıkarttığı egzoz gazı kapkara, burnumu yakıyor. Bunu solumak zorunda mıyım? Basıp pedallara geçiyor, bir de uyarıyorum rezilliğinden.
17,2 km.de 1197 m ile zirveye gelmiş oldum mu acaba? Saat 10.17 ve 36 °C sıcaklık var. Ortalama hızım da 15,4 km/sa olmuş. Tepe noktasında solda güneş panelleri görünüyor. En sevdiğim enerji kaynağı. Kurması kolay ve en az masraflı. Global enerji ihtiyacını güneşten karşılamak istesek ne kadar alan gerekirdi sizce? Tüm dünyanın yıllık enerji ihtiyacını karşılamak için 496.805 km².lik bir alanın yeterli olduğu söylenir. Yani İspanya büyüklüğünde bir alan yetiyor. Bu size biraz fazla gibi gelebilir ama şöyle düşünün. Sahra çölü 9.064.958 km². Yani dünyanın tamamını güneş enerjisi ile buluşturmayı mümkün kılacak alanın 18 katı. Birleşmiş Milletler verilerine göre her yıl 170.000 km² orman alanını yok ediyoruz. Üzerinde düşündükçe 496.805 km².lik alanın oldukça az olduğu ortaya çıkmıyor mu?
[e] 27. km/10.44/%60 harcandı/R: 1086 m/34,1 °C. Ortalamam 17,8 km/sa oldu, kuzeydoğu yönü devam ediyor. Önümde rampa gözüküyor. Son rampa, sonrası kolay. 1179 m, ikinci zirve. Saat 10.53 ve sıcaklık 33,6 °C. Geride 29,8 km bırakmışım. Bundan sonrası iniş, Çavdarhisar’a kadar.
Çavdarhisar’da sulama amaçlı bir baraj da var, 1990’lardan kalma. Anayol düz devam ediyor, biz soldan ilçeye giriş yapıyoruz. Maviye boyalı bisiklet yolu. Hayret! Kullanan yok herhalde, delik deşik olmuş. Aizanoi için tekrar soldan ayrılıyor ve antik kente 3 km sonra ulaşıyorum.
Heredot’un dünyanın en eski kavmi olarak nitelendirdiği Frigler, kentte rastlanan ilk topluluktur. Büyük Frigya ve Küçük Frigya şeklinde ikiye ayrılarak yönetilen Frig devleti içinde Aizanoi, Küçük Frigya’nın önemli şehirleri arasında yer almakta. Buradaki tapınak (*) muhteşem bir görünümde ayakta duruyor. 8 sene önceydi, Firuzan’la gelmiştik buraya, arabayla geçerken. Bisikleti çayıra çıkarıp bir kaç foto aldıktan sonra gişeye gidiyor ve 65’likle giriş yapıyorum. Gölgede dinlenirken güvenlikçiden buraya ilişkin dert dinliyorum: personel azlığı, yönlendirme eksikliği…
(*) Zeus Tapınağı: MS 1’inci yüzyılda İmparator Domitianus döneminde yapımına başlanılmış, MS 2’nci yüzyılda İmparator Hadrianus döneminde tamamlanmıştır. Anadolu'nun en iyi korunmuş tapınağı, dünyada ise Zeus adına yapılan tapınakların en sağlamı olarak günümüze ulaşmıştır. Tapınağın en dikkat çekici özelliklerinden birisi, 9,30 m boyunda yekpare sütunlarıdır. Tapınağın alt bölümünün ise mimari olarak dünyada tam bir benzeri yoktur. Kilitleme-tonozlama yöntemiyle yapılandırılan alt bölüm, özgün durumuyla bugüne kadar gelmeyi başarmıştır. Tanrılara sunulan armağan ve sunakların saklandığı depo, tapınağın kehanet odası, Anadolu'nun toprak ve bereket tanrıçası Kibele'nin kült yeri olarak kullanılmıştır. 19 yüzyıldır ayakta kalmayı başarmış tapınak, yapıldığı günden bu güne bölgede yaşayan insanların izlerini üzerinde barındırır.
Bugün kalacağım Çavdarhisar Evi’ni buluyor, biraz nefesleniyor ve çalışan Fatma Hanım (genç) ile tanışıyor, biraz buradan, biraz ülkeden, biraz kendisinden konuşuyoruz. Daha sonra Hatice Hanımın gelmesiyle sohbetimiz benzer konularda sürmekte. Ama şunu söylemem lazım, her ikisi de geniş fikirli, ilerici görüşlüler. Genci de yaşlısı da farkında olup bitenden.
Burası şimdilik en pahalı konaklamam oluyor, 150 lira, O.K. şeklinde. Sabah kahvaltısını akşam yemeği olarak takas ediyorum, böylecene erken çıkabileceğim. Bu yer, karakteri olan 4 odalı butik bir işletme. Görmek, kalmak istedim. Güzel fotoğrafları vardı.
Duş alıyor, sonra bahçedeki masalarda sohbeti sürdürüyor ve 5 gibi antik kenti gezmek üzere tekrar Aizanoi’a gidiyorum. Hamam, tiyatro ve stadyum...
Aizanoi Antik Kenti; Zeus Tapınağı, Stadyum, Tiyatro Kompleksi ve Macellum’u ile Roma Döneminin en önemli kentlerindendir. Bir tepe üzerine kurulmuş olan ve şehrin önemli dinsel yapısı olarak görülen Zeus Tapınağı dünyanın en iyi korunmuş Zeus Tapınaklarından biridir. Etrafındaki sütunla çevrili mekânın üstünün mermer kirişlerle kaplı olması nedeniyle Zeus Tapınağı pseudodipteros plandaki tek örnektir. Şehrin kuzeyinde 13.500 kişi kapasiteli Stadyum ve 20.000 kişi kapasiteli Tiyatronun bir kompleks şeklinde yapılması antik dönemde Aizanoi’den başka hiçbir yerde görülmemektedir. MS 2’nci yüzyılın 2’nci yarısına tarihlenen Aizanoi Macellum’u dünyanın ilk borsalarından biridir. Macellum’un duvarlarında İmparator Diocletian'ın MS 301 yılında enflasyonla mücadele için tespit ettiği imparatorluk pazarlarında satılan malların fiyatlarının yer aldığı ve günümüze kadar oldukça iyi durumda korunmuş olan yazıtlar bulunmaktadır.
Akşam Fatma Hanım bana pizza hazırlıyor. Buradaki üçüncü günüymüş ve ilk defa yapıyor olması onun için önemli olsa. Özenle süslediği pizza biraz kuru olsa da aç bir bisikletçinin midesini boyluyor.
Akşamüstü güneş battıktan sonra bir sivri hücumu yaşıyoruz, sonra hava serinledi, günün sıcaklığından eser kalmadı. Çalışanlardan Nermin Hanım, daha sonra eşi Mustafa Bey ve en son oğulları Melihşah Bey dahil oluyorlar yemek sonrası masama. Melihşah Bey İstanbul Üniversitesi Uluslararası İlişkiler üçüncü sınıfta. Bilgili bir genç. Biraz sinema, biraz okuldaki dersimle ilgili konuşuyoruz.
Çavdarhisar Evi 0274-3512351 / 0532-3157525 Murat Bey
Gediz-Çavdarhisar
Tur tarihi: 17 Temmuz 2021
Alınan yol: 39,26 km
Ortalama hız: 18 km/sa
En yüksek hız: 49,6 km/sa
Bisiklete biniş süresi 2 sa 10 dk, dışarıda geçen süre 4 sa 38 dk
En yüksek sıcaklık 41 ˚C, en düşük 23 ˚C, ortalama 32,2 ˚C
Yükselti kazancı (çıkış) 704,2 m, kaybı (iniş) 436,9 m
En düşük yükselti 718,2 m, en yüksek 1208,6 m
Garmin yol bilgileri Gediz-Çavdarhisar
Relive yol bilgileri Gediz-Çavdarhisar
 |
8.15’de hazır bir vaziyette kapı önündeyim. Gediz |
 |
Zeus Tapınağı muhteşem bir görünümde ayakta duruyor. Aizanoi, Çavdarhisar |
 |
Zeus Tapınağı: MS 1’inci yüzyılda İmparator Domitianus döneminde yapımına başlanılmış, MS 2’nci yüzyılda İmparator Hadrianus döneminde tamamlanmıştır... |
 |
... Anadolu'nun en iyi korunmuş tapınağı, dünyada ise Zeus adına yapılan tapınakların en sağlamı olarak günümüze ulaşmıştır... |
 |
... Tapınağın en dikkat çekici özelliklerinden birisi, 9,30 m boyunda yekpare sütunlarıdır... |
 |
... Tapınağın alt bölümünün ise mimari olarak dünyada tam bir benzeri yoktur. Kilitleme-tonozlama yöntemiyle yapılandırılan alt bölüm, özgün durumuyla bugüne kadar gelmeyi başarmıştır... |
 |
... Tanrılara sunulan armağan ve sunakların saklandığı depo, tapınağın kehanet odası, Anadolu'nun toprak ve bereket tanrıçası Kibele'nin kült yeri olarak kullanılmıştır. |
 |
Aizanoi kazı ekibi tarafından düzenlenerek sergi alanı haline getirilen Zeus Tapınağı alt odasında sergilenenler. |
 |
Yazıtlı Blok. 14 satır Grekçe yazıt vardır. (Mermer). Roma Dö. Aizanoi |
 |
Gölgede dinlenirken buraya ilişkin dert dinliyorum: personel azlığı, yönlendirme eksikliği… |
 |
Çavdarhisar Evi |
 |
Aizanoi şehrinin yol sisteminin ana ekseni olan, uzunluğunun 450 m olduğu sanılan Sütunlu Cadde. |
 |
Sütunlu Cadde, MS 5. yy başlarında, daha erken dönemlere (MS 1. yy) tarihlenen Artemis Tapınağı’na ait taşlar kullanılarak inşa edilmiştir. |
 |
İon Sütunları, Romalı Mimarı Vitruvius’a göre İon Sütunları genç̧ kızların zarifliğini anımsatırlar. |
 |
Macellum (Borsa), Aizanoi |
 |
Aizanoi Antik Kenti içinde Kocaçay’ın iki yakasını birbirine bağlayan toplamda 5 tane köprü varmış. 4 köprü taştan, bir köprü de yayalar için ahşaptan yapılmış. |
 |
Çavdaroğulları Etnoğrafya Sergi Evi (yazım hatası onlara ait) |
 |
Roma Köprüsü, Kocaçay (Penkalas) üzerindedir. |
 |
Kazı çalışmaları nedeniyle kapatılmış bölge. Aizanoi |
 |
Aizanoi Kazı Evi girişi |
 |
Hamam ve Palaestra Kompleksi |
 |
Stadyuma doğru ilerlerken yol üstünde MS 2. yy.da yapıldığı sanılan hamam ve palaestra, yani güreş okulu kompleksi bulunuyor. |
 |
Hamam oldukça büyük ölçekli bir plana sahip olup hamamın hemen yanında palaestra yer alır... |
 |
... Frigidaryum ve caldarium gibi yıkanma odaları hamamın ortasında olup bunların yanına çok sayıda yan mekan inşa edilmiştir... |
 |
... Burada bir apsis içinde sağlık tanrıçası Higgia'nın heykeli bulunmuştur. |
 |
Hamamın devamında 15 bin kişilik tiyatro ve 13 bin kişilik stadyumun yer aldığı komplekse ulaşılıyor. Bu kompleksin dünyada bir eşi olmadığı yazılı. |
 |
Stadyum: 200 m uzunluğunda 50 m genişliğinde. Bir tepenin içi oyulmuş, yamaçlara da tribünlerin yerleştirilmesiyle inşa edilmiştir. |
 |
Antik dönemde her dört yılda bir şehir olimpiyatları düzenlenir. Şehir olimpiyatlarında şampiyon olan sporcular kenti temsil etmesi için Atina'ya gönderilir. |
 |
Güçlü bir akustik sisteme sahip tiyatroda çok geniş süslemelerin varlığı en dikkat çekici özelliğidir. |
 |
Tiyatro: klasik bir Grek tiyatrosudur. 3 ana kapıdan tiyatroya girişler sağlanır. |
 |
Tiyatro ve stadyumu birbirinden ayıran duvarın yüksekliği 30 m ve 3 katlı. Ancak depremler neticesinde duvarın 10 m kadarı ayakta kalmayı başarabilmiştir. |
 |
Emet’e de buradan gidiliyor. |
 |
Aizanoi antik kenti en parlak dönemini MS 2 yy.da yaşamış, büyük imar faaliyetleri görmüş ve bu dönemde birçok yapı inşa edilmiştir. Erken Bizans döneminde piskoposluk merkezi iken, 7. yy.dan itibaren bu önemini yitirmiştir... |
 |
... Tapınak düzlüğü Orta Çağda bir hisara dönüştürülmüştür. Selçuklular döneminde Çavdar Tatarları tarafından üs olarak kullanılmasından dolayı buraya Çavdarhisar adı verilmiştir. |
 |
Çavdarhisar Evi |
 |
Antik kentin tam göbeğince Sütunlu Cadde’nin hemen yanında, tarihin kalbinde, restore edilmiş eski bir ev. Restoran, kafe ve pansiyon olarak işletiliyor. |
 |
Fatma Hanımın özenle süslediği ve servis ettiği pizza. Çavdarhisar Evi |
8. gün (devamı) Çavdarhisar-Kütahya - 6. gün (öncesi) Simav-Gediz
[bisikletle]Türkiye: Friglerin İzinde
İstanbul-Mudanya-Görükle = 44 km
Görükle-Keles = 65 km
Keles-Tavşanlı = 65 km
Tavşanlı-Emet = 44 km
Emet-Simav = 44 km
Simav-Gediz = 50 km
Gediz-Çavdarhisar = 39 km
Çavdarhisar-Kütahya = 58 km
Kütahya-Bozüyük = 78 km
Bozüyük-İnhisar = 53 km
İnhisar-Eskişehir = 49 km
Eskişehir-Çukurca = 69 km
Çukurca-Afyonkarahisar = 77 km
Afyonkarahisar-Sandıklı = 62 km
Sandıklı-Banaz = 77 km
Banaz-Çivril = 62 km
Çivril-Bekilli = 36 km
Bekilli-Dazkırı = 92 km
Dazkırı-Dinar = 33 km
Dinar-Burdur = 60 km
Burdur-Ağlasun = 36 km
Ağlasun-Isparta = 0 km
Isparta-İstanbul = 0 km
İlginizi çekebilir [bisikletle]Türkiye: Çoruh Nehri Boyunca (Suşehri–Zara)
