Bisiklet Kiralama Sistemleri StadtRad, Vélib veya Citybike olarak isimlendiriliyorlar. Artık Avrupa'da 100'den fazla şehir, bisiklet kiralama sistemine sahip. Bisiklet paylaşımı metropollerdeki ulaşımı uzun süreli iyileştirebilir mi? Gelecekteki büyük şehirler acaba çok mu farklı olacak?
Fransa her zaman devrime hazır: Vélib (Vélo = bisiklet ve Libération = serbestlik birleşiminden oluştu) adlı bisiklet kiralama sistemi Paris caddelerindeki hakim durumu biraz da olsa sarstı. Kent genelinde 1451 istasyondan toplam 20.600 bisiklet kullanıma sunuluyor. Kullanım ücretleri ise oldukça uygun: Günlük kart 1 Avro, yıllık abonman alırsanız 29 Avro.
İki teker üzerindeki bu yeni özgürlükten hem kent sakinleri, hem turistler, hem de bir bütün olarak Paris oldukça kazançlı: Vélib kullanıcılarının %46'sı, seleye geçtikleri için artık daha az araba kullandıklarını ifade ediyor. Parislilerin %94'ü, yapılan bir ankette Vélib'in kenti daha yaşanır kıldığını söylemiş. 3 sene önce başlatılmış ve 50 milyon kullanım sayısı ile şu anda dünyanın en büyük bisiklet kiralama sistemi. Diğer şehirlere de örnek olmuş.
Londra da Temmuz 2010'dan itibaren benzer bir sistem uyguluyor. Trafik kargaşasını azaltmak için 2003'den beri kente giriş arabalara paralı. "Barclays Cycle Hire" kiralama projesi, belediye başkanı Boris Johnson'a göre, insanları arabalarından çıkartmak için düşünülmüş bir başka deneme. 300'den fazla istasyonda 5000 bisiklet bu iş için hazır bekliyor. Belediye, yılda 24 milyon Avro (20 milyon Sterlin) öngörülen işletme giderlerini kira bedellerinden karşılayacak. Yine de her olasılığa karşı büyük bankalardan biri olan Barclays sponsor olarak alınmış. Bu aynı zamanda bankanın çevreci imajını, 30 milyon Avro (25 milyon Sterlin) karşılığında güncellemiş olacak.
Sadece kira bedelleri ile bu tip sistemleri ayakta tutmak oldukça güç. Bu yüzden şirketlerle ortak çalışma gerekiyor. Genelde bisikletler yarım saatlik bir zaman diliminde kullanılıyor ve bir çok kiralama istasyonunda ilk yarım saati ücretsiz. Hamburg'da yapılan güncel bir araştırma sürücülerin %80'inin kısa mesafe bisiklet kullandığını gösteriyor. Daha uzun süre kullanımlar için saat başına 1,20 ve günlük en fazla 12 Avro ödeniyor. Tren abonman kartı (Bahn-Card) sahipleri için daha da ucuz.
Hamburg StadtRAD kiralama sistemi için senede 1,1 milyon Avro ödüyor
Hamburg Şehir Planlaması ve Çevre Dairesi tarafından StadtRAD (şehir bisikleti) sistemini işletme görevi verilen Alman Devlet Demiryolları Kiralama A.Ş (DB Rent GmbH), sistemin kazançlılığına ilişkin bir sayı bildiremiyor. Bilinen tek şeyin yapım ve işletme için senelik 1,1 milyon Avro'nun ayrıldığı dairenin sözcüsü Enno Isermann tarafından açıklandı. Kiralama istasyonlarındaki reklam alanlarından sağlanacak gelir de buna eklenecek. Unilever firması yeni şirket binasının önündeki kiralama istasyonunun giderlerine ortak oldu. Böylelikle Hamburg belediyesi, ilk defa bir şirketi sermaye sağlayıcı olarak elde etti. Şirketlerle daha fazla ortaklığın özellikle istendiği ifade ediliyor. Nitekim kullanım sayısına bakıldığında bu olası gözükmekte. Sistemin ilk yılında 500.000 kez bisiklet kiralanmış olması, StadtRAD'ı Hrıstiyan Demokrat Parti (CDU) ve Yeşiller (Die Grünen) koalisyonunun Hamburg'da ender sayıda gerçek başarı elde eden projelerinden biri yapıyor.
Paris belediyesi Vélib bisiklet kiralama sistemini bir işletmeye devretti
Paris belediyesi için kiralama sisteminin yapım, bakım ve onarım masrafları artık sözkonusu değil. İşletmeci firma JCDecaux, Vélib sistemini ayrıca Lyon, Marsilya, Brüksel ve Dublin'de de kullanıma sunuyor. Sözkonusu şehirdeki dış mekanlardan sorumlu hizmet birimi ise reklam alanlarını pazarlayarak sistemin masraflarını tekrar çıkartıyor.
Fransızların kendilerini iki teker üzerindeki devrimin akım belirleyicisi (trendsetter) olarak görmeye tamamıyla hakkı var: 1998'de Fransa'nın Rennes şehrinde "Vélo à la carte" adıyla dünyanın ilk bisiklet kiralama sistemini kurdular. Bugün de Rennes'de halen 200 bisiklet kiralanmaya hazır durumda.
Sadece bisiklet kiralama projeleriyle kentlerdeki hava kirliliği henüz azaltılamıyor
Kentlerdeki gürültü, trafik ve CO₂ salınımının azaltılmasına katkıda bulunabilmesi için, var olan kiralama sistemleri yüksek kullanım sayılarına rağmen yeterli değil. Bu nedenle, Almanya Ulaştırma, İnşaat ve Şehircilik Bakanlığı, "Yaratıcı Genel Bisiklet Kiralama Sistemleri" adı altındaki pilot denemeyle yakın mesafe ulaşım ağlarını kiralama sistemleriyle bütünleştiren projeleri destekliyor.
2000 yılından beri Helsinki'de bedelsiz kullanılabilen bisikletlerin, daha az trafik tıkanıklığı ve egzost salınımı için doğru bir yol olmadığı anlaşıldı. Söz konusu proje gelecek yaz yüksek giderlerinden dolayı sonlandırılacak. Eğer harcamalar sınırlandırılabilirse Avrupa genelinde kiralama sistemleri birleştirilebilir. Fransa'da en azından bölgesel olarak böyle bir standardizasyon düşünülmüş.
Kiralık bisikletler için ilk küçük anıt yapıldı bile: Hamburg'daki minyatür harikalar diyarında ziyaretçiler küçük boyutta bir StadtRAD kiralama istasyonunu keşfedebilirler.
Kaynakça:
İlginizi çekebilir El yapımı
