b i s i k l e t l e: [bisikletle]Türkiye: Çoruh Nehri Boyunca (Zara

19 Ağustos 2017

[bisikletle]Türkiye: Çoruh Nehri Boyunca (Zara–Sivas) -A-

18 Ağustos 2017, Cuma / Zara – Sivas, 71 km (19. gün) -A-

Dinlenmiş olarak uyandım. Kahvaltı 7 buçukta başlıyormuş. İki tek yatak daha işimi kolaylaştırıyor. Eşyaları birinin üzerinde açıyorum, bir sırası var, ezberledim, toplamak, eşyayı bulmak daha kolay oluyor. Ama buradaki duble yatak, bir de oda küçük, dönecek fazla yer yoktu. Neyse toparlanıp bodrumdaki kahvaltı salonuna inişim 7.45 gibi. Özel bir şey yok, aynı şeyler. Otelde kalanların bazıları gelmiş, bazıları benden sonra geldiler.

Yüklenip ayrılmam tam tamına 8.19. Hava açık, şimdilik serince. İnce yeleği giysem mi? Ama 9 oldu mu ısınıyor. Kısa süre için idare ederim. Az üşümek az terlemekten daha iyi. Yol duble, asfalt kaymak, güvenlik şeridi de var. Neredeyse dümdüz. Etrafı seyrederek pedallıyorum. Dünkü otel sahibi Sezai Bey öylesine hikayeler anlattı ki, oteliyle ilgili. Havluları götürenleri geçtik, battaniye, hatta TV’yi söküp çantasına koymuş kaçırmaya çalışanı bile yakaladık diyor. Ağzım açık kaldı. Milletin gözü dönmüş.

Yol, bazen ortası açık bazen bariyerle kapalı şeklinde sürüyor. Trafiği bol. Erzincan-Sivas yolu olması sebebiyle herhalde. İki ili birleştiriyor. Tödürge Köyü ve Kaya Mezarları sapağı geldi. 3 kilometre içerde mezarlar. Şimdi de göl gözüktü. Kuşlar var suyun üstünde. Bir de gözetleme kulesi. Burası da Ramsar alanı mı acaba? Herhalde göç yolu üzeri ve kuluçka alanı olsa.

Tödürge Gölü çevresinde izlenebilen kuşlardan bazıları şunlardır; Tepeli Batağan, Kızılı Boyunlu Batağan, Leylek, Angut, Kılördek, Karaçaylak, Deniz Kartalı, Saz Delicesi, Turna, Uzunbacak, Kızılbacak, Sumru, Macar Ördeği, Sarı Başlı Kuyruksallayan.

Gölün yüzölçümü yaklaşık 5 km², deniz seviyesinden yüksekliği 1295 m’dir. Sivas'ın en büyük gölüdür ve içinde iki ada bulunmaktadır. Gölün çok büyük bölümünde derinlik 4-10 m arasındadır. Hem dibindeki kaynaklardan, hem de yöredeki sulardan beslen gölün suyu kireçli ve tuzludur. İçerisinde 17 çeşit balık yetişen nadir göllerden biridir. Bunlar arasında sazan, inci kefali, kefal ve kaya balığı da bulunur.

Tödürge Gölü’nün altında 4 bin yıl önce yaşamış ve esrarengiz bir şekilde ortadan kaybolan bir kavme ait kent bulunduğu düşünülüyor. Yaklaşık 50 metre derinliği ve 5 kilometre çapında genişliğe sahip gölün altındaki höyükler ve kaya mezarları, bilim adalarının yıllarda Zara ile Hafik arasında aradığı kayıp kentin gölün altında olabileceği ihtimalini güçlendiriyor. Yerli ve yabancı bilim adamları tarafından bölgede ilk incelemeler yapılırken, önümüzdeki günlerde uzman bir ekibin bölgeye gelerek su altı incelemesi yapması da bekleniyor şeklinde bir haber vardı iki gün önce Milliyet Sivas Haberlerinde. Bu da, acaba gölün efsanesi gerçek mi sorusunu akla getiriyor. Efsanede, bir gün bir adam bir yere giderken yolunu kaybetmiş ve kendini bir köyde bulmuş. Susamış ve insanlardan yardım alacağını düşünerek köye inmiş ve insanların kapılarını çalmış. Her çaldığı kapıdan yüzü asık dönmüş. Kimse ona yardım edip su ve ekmek vermek istememiş. Adam insanlara beddua etmiş; “kimse bana yardım etmedi, hepinizin ocağından su çıksın, her yeri bassın” diyerek köyden ayrılmış. Sonra köyün evlerindeki ocaklardan su çıkmaya başlamış ve her yer sularla kaplanmış. Sular altında kalan köy, bir göle dönmüş. İster inan ister inanma durumları.

Tödürge kelimesi, eski Türk boylarından Dodurga’nın değişmiş şekli olduğu söylenmekte. Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan birisidir; Kaşgarlı Mahmud'un kaleme aldığı Divân-ı Lügati't-Türk'e göreyse yirmi iki Oğuz bölüğünden on altıncı sırada yer alanıdır (Divan-ı Lügati't-Türk'te ‘Totırka’ imlası ile yazılır).

T.KültürPortalı, Milliyet, Vikizero

Sivas 65 kilometre gibi bir mesafede. Öğleden önce varırım herhalde. Kızılırmak’a paralel sürüyor yolum. Arada bir %2 ile çıkılıyor-iniliyor. Hafik’e dokuz kilometre kaldı. Kasasında asfalt taşıyan bir kamyon geçti, feci bir koku yaydı etrafa. Uzaklaşalı bir kilometreyi geçmiştir, halen kokuyor ortalık. Yol şeritleri çizilmekte. Önden giden fırçalı araç herhalde yolu temizliyor olmalı. Arkasından da boyalı araç geçiyor. Tarlalardan çıkır çıkır sesler geliyor. Bunlar acaba çekirge mi?

Ve Hafik ilçesi, Sivas’ın 17 ilçesinden biri. Merak ediyorum, şehir merkezine sapıyorum. Oldukça küçük bir yere benziyor. Bir pansiyon yazısı dikkatimi çekti. Otel herhalde yok gibi (sonradan öğrendiğime göre Sahra Otel varmış, 0346.8412021). Dikkat çekici güzel iki binası var, biri Kaymakamlık diğeri Cumhuriyet Okulu (restore edilmekte). Cumhuriyetin tipik ilk dönem mimari örneklerinden. Anadolu’nun farklı yerlerinde gördüğümüz.

İlçede ilk yerleşim Hafik Gölü'nde, kuzey kıyıya yakın bir yerdeki Pılır Höyük'tedir. Höyükte, İlk Tunç Çağı ve Kalkolitik Dönem gereçleri veren katmanların ve gölün su düzeyinin altında üst katmanların çanak çömleğinden tümüyle farklı bir tür çanak çömlekle karşılaşılmıştır. Neolitik Dönem özellikleri gösteren bu buluntuların yanı sıra aynı döneme işaret eden başka buluntular da vardır. Yapı kalıntısı olarak da silindir biçimli çukurlar ve ağaç parçaları saptanmıştır. Ağaç parçaları ve ahşap izleri, kazıklara aittir. Bu da evlerin göl evleri gibi kazıklar üstüne yapılmış olabileceğini düşündürmektedir. Hafik, tarihi dönemler içerisinde saptanabildiği kadarıyla MS 200 yıllarında yerleşim görmüştür denilmekte. Hristiyanlığın ilk yıllarında, yasak olması nedeniyle uygulanan baskılardan kaçan insanlar bu bölgelere yoğun olarak yerleşmiş. Daha sonra Konstantin’in dini serbest bırakmasıyla, çevrede bugün de görülen manastır ve kiliseleri inşa etmişler. Hafik adı Selçuklular tarafından konulmuştur. Anadolu Selçuklu Devri tarihçisi olan İbn-i Bibi, Selçukname adı eserinde Hafik kalesinden söz etmektedir. 1873 yılında Koçhisar adıyla kaza olmuştur. 1926 yılında yeniden Hafik adı kullanılmaya başlanmıştır. Hafik; “Ufkun sonu, doğu veya batı tarafı” anlamında Osmanlıca bir sözcüktür.

Bu kadar bilgiden sonra bir de buraya çok yakın iki gölden, Hafik ve Lota Gölleri’nden söz edeyim. İlki daha büyük, balıkçılık ve su sporları yapılmakta. Fazla derinliği yok, tatlı su. Türkiye’nin çok az yerinde rastlanan jips karstı göllerinden olması nedeniyle önem taşır. Kalker gibi kolay eriyen bir kayaç türü olan ve göl çevresinde yaygın olarak bulunan jipsli arazide oyulan çukurda birikirken sularda oluşmuştur. Diğeri ise (Lota), yaklaşık 250 metre çaplı, 500 metre aralıkta iki göl. Bunların morfolojisi Hafik Gölünden oldukça farklı. Derinlikleri de fazla.

HafikBelediyesi, Vikizero

[e] 35 km/10.00/%20 harcandı. Güvenlik şeridi devam ediyor. Ovalar ovalar etrafımda. Solumda dağlar var. Yol şimdi daha fazla tırmanış-iniş şekline döndü. Ama bu durum her zaman dümdüz olmasından her daim daha iyi, biraz heyecan katıyor pedallamaya. %5-6-7 ile çıkıldı. 100 metre irtifa kazandım, 1355 metredeyim. [e] 56 km/10.50/%40 harcandı.

Bu şekilde 1450 metredeki Seyfebeli Geçidi’ne geldim. Bundan sonrası Sivas’a iniş olacak. Fotolarımı çektikten sonra serbest bırakıyorum velespiti. O da salıyor kendini...

Sivas’a 10 kilometre kala karşı şeritte, son anda iki turcuyu fark ediyorum, indiğim rampayı çıkmaktalar. El sallaşıyoruz. İlin girişi uzunca. Şehir merkezi yazısı da epey geç geliyor. Sağdaki mahalle ayrımları kafamı karıştırıyor. Geldi mi gelmedi mi, neresi Sivas? En iyisi sor gene birine. Yolun ortasında dikili ağaçları sulayan ekip pratik bir çözüm geliştirmiş. Uyarı kukalarını her seferinde taşımaktansa, birbirine iple bağlamış, arazöz ilerledikçe kukalar da beraberinde çekilerek gelmekte.

Ve sağdan merkeze doğru giriyorum. Kalabalık bir ile benziyor. Biraz da trafik açısından kafana göre takıl durumlarında gibi. Neyse ÖE için soldan sapmam lazımmış. Fazla derine girmeden solumda karşıma çıkıyor. Kayıt işlemi, 201 ayrılmış. Gecesi 60 liradan 120’yi karttan çekiyoruz. Kahvaltı dahilmiş. Velespit bu çantalı haliyle motosiklet sanılıyor. Olmadığı anlaşılınca içeriye bir odaya duhul ediliyor.

Blogspot sınırlı alan tanıdığından günün gezi notları bölünmek zorunda kalınmıştır. Devamı var.

Zara-Sivas

Tur tarihi: 18 Ağustos 2017

Kat edilen mesafe: 71,93 km.

Ortalama hız: 22,3 km/sa.
Bisiklete biniş süresi 3 sa. 13 dk., dışarıda geçen süre 3 sa. 25 dk.
En yüksek sıcaklık 35˚C, en düşük 21 ˚C, ortalama 26,5 ˚C
İrtifa kazancı (çıkış) 408 m, kaybı (iniş) 486 m.
En düşük irtifa 1262 m., en yüksek 1422 m.

Garmin yol bilgileri Zara-Sivas

Sivas ÖE 0346-2239662